Nagrodę Roku SARP 2015 za najlepszy zrealizowany obiekt architektoniczny w Polsce w kategorii obiekt użyteczności publicznej – budynek biurowy otrzymał biurowiec Ericpol Software Pool w Łodzi – zaprojektowany przez Horizone Studio.
13 maja 2016 w Pałacu Zamoyskich w Warszawie - siedzibie
Stowarzyszenia Architektów Polskich - ogłoszone zostały wyniki
konkursu Nagroda Roku 2015.
Nagrodę Roku SARP 2015 za najlepszy zrealizowany obiekt
architektoniczny w Polsce w kategorii obiekt użyteczności
publicznej – budynek biurowy otrzymał biurowiec Ericpol Software
Pool w Łodzi – zaprojektowany przez Horizone Studio.
Biurowec Ericpol
Historia projektu sięga grudnia 2011 roku, kiedy to Ericpol –
jedna z największych polskich firm teleinformatycznych – kupił
zdewastowaną działkę w centrum Łodzi, u zbiegu ul. Sienkiewicza i
Tymienieckiego. Na działce mieścił się popularny w PRL-u miejski
basen Olimpia, który przez ostatnie dekady popadał w
ruinę.
Otoczenie
Nieruchomość sąsiaduje z neorenesansowym pałacem
Scheiblerów i obejmuje fragment dawnego ogrodu pałacowego, na
terenie którego znajduje się pięć pomników przyrody. Teren ten w
całości objęty jest ochroną wojewódzkiego konserwatora
zabytków.
Zlokalizowane po drugiej stronie ul. Tymienieckiego relikty
architektury poprzemysłowej, będące częścią zespołu dawnej zabudowy
fabryczno-mieszkalnej "Księży Młyn" przeobrażono w tętniący życiem
ART_Inkubator. Tworzą go biura, pracownie artystyczne i
wielofunkcyjna przestrzeń kulturalna.
Bryła budynku
Pogodzenie wymogów funkcjonalnych z ograniczeniami stawianymi
przez konserwatora zabytków oraz restrykcyjnymi warunkami zabudowy
stanowiło główne wyzwanie projektu. W wyniku przeprowadzonych
analiz widokowych biurowiec otrzymał formę czterokondygnacyjnej,
dwuskrzydłowej bryły, spiętej w centralnej części przeszklonym
łącznikiem (mieszczącym lobby windowe oraz przeszklone sale
konferencyjne). Tak powstał budynek na rzucie zbliżonym do litery
X, którego forma umożliwiła optymalne wykorzystanie terenu i
pozwoliła zmieścić zadany przez inwestora program funkcjonalny.
Zastosowany język architektoniczny pozwolił na zachowanie wyraźnych
relacji z otoczeniem. Zielony klin parku wdziera się głęboko w głąb
budynku ograniczając intensywność zabudowy. Zastosowana forma dała
dużą elastyczność w zakresie aranżacji powierzchni biurowych.
Podział funkcjonalny został dostosowany do specyfiki pracy
przyszłych użytkowników oraz wysokich wymogów inwestora dotyczących
bezpieczeństwa i kontroli dostępu.
Cegła i fasady
Projektując fasady architekci starali się nawiązać do
kontekstu XIX-wiecznej zabudowy przemysłowej Łodzi, nie tracąc
zarazem współczesnego języka architektonicznego.
Pełne fragmenty elewacji obłożono jasnoszarą, ręcznie
formowaną i tradycyjnie wypalaną cegłą, pochodzącą z duńskiej
manufaktury Petersen Tegl. Ta wyrafinowana struktura, wynik
drobiazgowych ustaleń z łódzkim wojewódzkim konserwatorem zabytków,
nadała budynkowi wyjątkowej, niejednorodnej barwy, będącej tłem dla
akcentów kolorystycznych elewacji.
Współczesne, przeszklone płaszczyzny z pionowymi zacieniaczami
(których charakter nawiązuje do kolorystyki zapisanej w
identyfikacji wizualnej firmy Ericpol) oddają rytm fasad
XIX-wiecznych zabudowań fabrycznych Łodzi.
Twórcze interpretacje lokalnych tradycji wyrażone
współczesnymi środkami sprawiają, że nowa architektura jest
klarowna i zrozumiała dla otoczenia.
Stropy termoaktywne TABS
Jedną z pierwszych analiz wykonanych przez Horizone Studio
było sprawdzenie możliwej wysokości poszczególnych kondygnacji w
kontekście ograniczenia gabarytu obiektu do 16 metrów. Okazało się,
że brakuje ok. 1,5 metra, aby zachować komfortową 3-metrową
wysokość pomieszczeń i jednocześnie zaplanować sufity podwieszone
nad którymi można by było poprowadzić instalacje klimatyzacji i
wentylacji mechanicznej. W porozumieniu z projektantami instalacji
podjęto więc decyzję o rezygnacji z sufitów podwieszanych i
tradycyjnego systemu klimatyzacji. W zamian, dla pomieszczeń
biurowych na 1-3 piętrze zastosowano tzw. system stropów
termoaktywnych TABS (Thermally Activated Building Systems). Polega
on na zatopieniu w żelbetowych stropach rur, które wypełnione
schłodzoną wodą oddają zimno do masy betonu, który wychładza
powietrze i w ten sposób obniża temperaturę pomieszczeń. Aby
wspomóc skuteczność instalacji TABS, powietrze nawiewane poprzez
wentylację mechaniczną także należało poddać wstępnemu schłodzeniu.
Jak się okazało dla 90 proc. biur ten system okazał się
wystarczający jako źródło chłodu, jedynie pokoje konferencyjne i
wysokie pomieszczenia parteru klimatyzowane są w tradycyjny sposób.
Zaletą systemu TABS jest to, że zapewnia pracownikom komfort
termiczny (nie ma tu intensywnego, zimnego nawiewu, gdyż stropy
chłodzą równomiernie całą swoją powierzchnią), mankamentem zaś duża
bezwładność i opóźniony czas reakcji. Dlatego podczas opracowywania
projektu wykonawczego, wspólnie z projektantami instalacji z firmy
Niras Polska, postanowiono stworzyć tzw. model neuronowy budynku.
Jest to dodatkowy algorytm, włączony w system automatyki
instalacji, który analizuje między innymi dane odczytywane przez
rozmieszczone w obiekcie czujniki i sprawia, że budynek niejako
„uczy się” swoich zachowań na przestrzeni czasu. Dodatkowo system
łączy się przez internet z dwoma niezależnymi stacjami
meteorologicznymi, odczytując prognozę pogody i dostraja się do
niej z odpowiednim wyprzedzeniem.
Betony architektoniczne
Konsekwencją rezygnacji z sufitów podwieszonych był pomysł,
aby stropy wykonać z eksponowanego betonu architektonicznego. To
nadało wnętrzom oryginalny industrialny charakter. Równy rysunek
szalunków, zaplanowany w oparciu o typowe wymiary płyt, definiuje
rytm powtarzany przez wiszące pod stropem lampy i elementy paneli
akustycznych. Wprawdzie orurowanie TABS pozwala na wiercenie w
stropach do pewnej głębokości, która dla tego projektu została
zdefiniowana na 10 cm, natomiast utrudnione jest wykonywanie
przewiertów na wylot. W projekcie architektonicznym i
konstrukcyjnym należało więc zaplanować wszystkie przebicia
potrzebne do montażu lamp i doprowadzenia kabli do opraw
oświetleniowych. Na etapie budowy, firma Strabag realizująca
inwestycję geodezyjnie wyznaczyła kilkaset takich punktów,
zwiększając dokładność robót.
Z betonu architektonicznego zaprojektowane są także wewnętrzne
powierzchnie wschodnich i zachodnich ścian oraz ściany klatek
schodowych. Na etapie realizacji wykonawca miał obowiązek najpierw
stworzyć wielkoformatowe elementy wzorcowe (mock-up), dobierając
odpowiednią mieszankę i technologię układania betonu, a dopiero
później wykonać je na budowie.
Obniżanie kosztów eksploatacji budynku
Większość biur ma możliwość wentylacji naturalnej oraz
hybrydowej (tzw. mixed mode ventilation). W celu ochrony przed
przegrzewaniem pomieszczeń zastosowano żaluzje zewnętrzne i
szklenia o odpowiednich parametrach. Wewnętrzne korytarze wytyczono
tak, aby każdy kończył się dużym przeszkleniem doświetlającym je i
kontynuującym relacje z otoczeniem. Ściany działowe głównych sal
konferencyjnych wykonano ze szkła, aby również wewnątrz nie tworzyć
zbędnych podziałów. Przeprowadzona na etapie projektowym analiza
przebiegu „linijki słońca” pozwoliła na zróżnicowanie szklenia
fasad, w zależności od ich ekspozycji na bezpośrednie działanie
promieni słonecznych. Fasady południowe, wschodnie i zachodnie
zostały wyposażone w jednokomorowe zestawy wykorzystujące szkło
wysokoselektywne z powłoką niskoemisyjną, co zabezpiecza przed
nadmiernymi zyskami ciepła w okresie letnim. Fasada północna,
narażona na większe straty ciepła w okresie zimowym, otrzymała
zestawy dwukomorowe z zastosowaniem szkła niskoemisyjnego.
Dodatkowo przeszklenia zostały wyposażone w zewnętrzne żaluzje
przeciwsłoneczne, sterowane przez system BMS. Dzięki zastosowaniu w
nich perforacji, nawet po ich opuszczeniu użytkownicy mogą cieszyć
się widokiem na otaczający parkowy krajobraz.
Biurowiec Ericpol Software Pool - podstawowe dane:
Lokalizacja: Łódź, ul. Sienkiewicza
Inwestor: ERICPOL Sp. z o.o.
Architekt: HORIZONE Studio
Autorzy projektu: Dominik Darasz, Bartłomiej Kisielewski,
Robert Strzeński
Współpraca autorska: Jagoda Bogusławska, Krystian Wawer, Nuno
Oliveira
Generalny wykonawca: STRABAG Sp. z o.o.
Projekt: 2012-2013
Realizacja: 2013-2014
Powierzchnia całkowita: 12 121 m2
Powierzchnia netto: 11 150 m2
Kubatura: 35 700 m3
Fot. Horizone Studio (ze strony ericpol.pl)